Kiev Rus Devletinden Bu Yana Ukrayna ve Rusya Coğrafyasında Çeviri Faaliyetleri ve Çeviribilim

Abstract

Çeviribilim dahil olmak üzere herhangi bir bilim dalının önemli bir kısmını, o bilim dalının tarihi oluşturur. Çünkü tarihte, sadece bilimin değil herhangi bir toplumsal olayın çağdaş durumunun ipuçları saklıdır. Tarihi incelemeler, günümüzde yapılan bilimsel araştırmaların ve uygulanan yöntemlerin temellerini anlamamızı sağlar. Çeviri faaliyetleri, eski çağlara kadar uzanan bir tarihe sahiptir. Çeviri tarihinin her bir gelişim aşamasında, belirli bir dönemde ve belirli bir ülkede, o döneme ve o ülkeye özgü özellikleri vardır. Bugünlerde Rusya ve Ukrayna’nın bulunduğu coğrafyada ilk çevirilerin X. yüzyılda Kiev Rus Devleti döneminde yapıldığı, izleyen yüzyıllada da aynı coğrafyada kurulan, devam eden ve son bulan Moğol Devleti, Moskova Çarlığı, Rzeczpospolita, Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği gibi devletlerde yoğun bir biçimde çeviri faaliyetlerinin gerçekleştiği bilinir. Bir çeşit insan faaliyeti olarak kabul edilen çevirinin uzun bir tarihi olduğu halde çeviribilim XX. yüzyılın ortalarına doğru ancak oluşan bir bilim dalıdır. Sovyetler Birliği’nde, dağılmasının ardından da Rusya’da ve bağımsızlığına kavuşan Ukrayna’da çeviribilim uzmanları birçok bilimsel eser vermiş, çeviri kuramının gelişimine katkıda bulunmuştur. Bu makalenin amacı, tarihi açıdan eleştirel kaynak incelemesi yaparak, Rusya ve Ukrayna’yı kapsayan geniş bir coğrafyada gerçekleşen çeviri faaliyetlerini, yapılan çevirileri ve çeviri kuramı ile ilgili görüşleri incelemektir. Bunun yanı sıra çeviri alanında çalışan en önemli isimlerin bilimsel yapıtları ve Rusça ve Ukraynaca’ya çevrilen Türkçe edebi eserler üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda küreselleşme süreci içinde bulunan dünyamızda, farklı ülkelerde çalışan bilim adamlarının başka ülkelerde yapılan bilimsel araştırmalara ulaşabilmesi önemlidir. Bu yüzden makalenin bir başka amacı da Türkiye’de çeviribilim alanında çalışan uzmanlara Rusya ve Ukrayna’daki çeviri faaliyetleri ve çeviribilim çalışmaları ile ilgili bilgi vermektir.